COVID-19 SALGINI DOLAYISIYLA GÜMRÜK YÜKÜMLÜLERİNE SAĞLANAN KOLAYLIKLAR
COVID-19 salgın hastalığı sebebi ile gümrük ve dış ticaret alanlarında alınan önlemler hem hastalığın bulaşıcılığının kontrolü hem de karşılaşılabilecek arz problemlerinin önüne geçmek için büyük önem taşımaktadır. Fakat geçirdiğimiz bu günlerde ekonomik ve ticari hayatın istikrarlı bir şekilde sürdürülmesi de önem taşımaktadır. Bu kapsamda yaşadığımızın olağandışı sürecin etkilerini azaltmak amacıyla gümrük ve dış ticaret alanlarında mükelleflere bazı kolaylıklar sağlanmıştır.
12.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan yazı ile COVID-19 salgını nedeniyle İran ve Irak’a açılan kara hudut kapılarında alınan tedbirlerden kaynaklanan 4458 sayılı Gümrük Kanunun 46.maddesindeki sürelere ek süre talebinde bulunulduğu takdirde Gümrük Yönetmeliğinin 31/3 maddesi kapsamında yer alan “Salgın Hastalıklar” gibi mücbir sebepler kapsamında değerlendirilmesine karar verilmiştir.
18.03.2020 tarihinde açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi kapsamında ihracatçıların ilave stoklarının yol açtığı işletme sermayesi ihtiyacının karşılanabilmesi ve ihracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasitenin kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçılara stok finansmanı desteği verilmesine karar verilmiştir.
18.03.2020 tarihinde İhracat Genel Müdürlüğü tarafından yazılan yazı ile onay tarihinden önce düzenlenmiş ve bu tarih itibarıyla taahhüt hesabı henüz kapatılmamış işleme izin belgelerine, en geç belge /izin süresi sonundan itibaren belge için 3 ay içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne, izin için ise 1 ay içerisinde ilgili gümrük idaresine müracaat edilmiş olması halinde, ilave süre talebinin uygun olması durumunda 6 aya kadar ek süre verilmesine karar verilmiştir.
20.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan yazı ile yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurularında kolaylık sağlanması amacıyla, sertifika başvuru sürecinde bulunan veya sertifika sahibi olan firmalar tarafından, gümrük idaresine bildirim yapma veya belge sunma, gümrük idaresi tarafından bildirilen eksiklikleri giderme, sunulan belgelerde güncelleme yapma gibi yükümlülüklerin belirlenen sürelerde yerine getirilmesi ile ilgili olarak ilgili maddelerdeki yükümlülükleri doğuran olayların 19.03.2020 tarihi itibariyle vuku bulmuş olmaları durumunda, ilgili süreler ikinci bir bildirime kadar durdurulduğu, önlemlerin kaldırılmasından sonra bu sürelerin kaldıkları yerden devam edeceği, ilgili maddelerdeki yükümlülükleri doğuran olayların 19.03.2020 tarihinden sonra vuku bulması durumunda, önlemlerin kaldırılmasına kadar ilgili sürelerin işlemeye başlamayacağı belirtilmiştir.
23.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan yazı kapsamında COVID-19 salgının mücbir sebep ve beklenmeyen hal olarak kabul edilmesi ve belirtilen rejimlerde sürelere ilişkin işlemlerin aşağıda yer alan açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Geçici ithalat rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, hariçte işleme rejimi veya geçici ihracat kapsamında gümrük idaresince verilen izin süresi, 01.02.2020 tarihi veya sonrasında dolan eşya için, yükümlü tarafından herhangi bir başvuruda bulunmasına gerek olmaksızın izin süre sonu, 30.06.2020 tarihi olarak belirlenir. 01.02.2020 tarihi itibariyle sürenin aşıldığı durumda, hak sahibi tarafından mücbir sebep veya beklenmeyen hale ilişkin bir gerekçe bildirilmemesi halinde aşılan süre dikkate alınarak müeyyide uygulanarak aynı tarih itibariyle süre uzatımı yapılır.
Geçici ithalat rejimi kapsamında, Türkiye Gümrük Bölgesinde bulunan ticari ve kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı kara taşıtlarından yurtta kalma süresi 01.02.2020 tarihinden sonra bitmiş veya bitecek olanlar için süre sonu, herhangi bir başvuru aranmaksızın 30.06.2020 tarihi olarak belirlenir. Yurtta kalma süresinin 01.02.2020 tarihinden önce aşılmış olması durumunda, hak sahibi tarafından mücbir sebep veya beklenmeyen hale ilişkin bir gerekçe bildirilmemesi halinde aşılan süre dikkate alınarak müeyyide uygulanarak aynı tarih itibariyle süre uzatımı yapılır.
25.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan yazı kapsamında Gümrük Yönetmeliğinin 205/4-Ç maddesinin uygulamasına ilişkin risk analizi sonuçları BİLGE aracılığıyla yükümlülere bildirildiğinden, sistem tarafından menşe şahadetnamesinin talep edilmediği hallerde başka bir tereddüdün bulunmaması halinde söz konusu eşya için menşe şahadetnamesinin talep edilmemesi gerektiği belirtilmiştir.
31.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan yazı ile 31.03.2020 tarihi itibariyle geçerli olan ve geçerliliği 30.06.2020 tarihine kadar sona erecek onaylanmış kişi statü belgelerinin, yenileme başvurusu yapılmış ancak başvurusu henüz sonuçlanmamış statü belgeleri dâhil olmak üzere geçerlilik süresi uzatılmıştır.
31.03.2020 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan yazı ile COVID-19 sebebiyle menşe şahadetnamelerinin temini ve ibrazı konusunda güçlükler yaşanması durumu Gümrük Yönetmeliği kapsamında mücbir sebep olarak kabul edilmiştir. Bu hususta Menşe şahadetnamesinin ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı ay olarak verilen sürenin, yükümlüler tarafından herhangi bir başvuruda bulunulmasına gerek olmaksızın 01.02.2020 tarihi ile 30.06.2020 tarihi arasında durdurulmasına karar verilmiştir. Belirtilen tarihlerde geçen süre dikkate alınmayarak, mezkûr süre 01.07.2020 tarihinden itibaren işlemeye devam edecektir.
01.04.2020 tarihinde yayınlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile onaylanmış kişi statü belgesi, menşe şahadetnameleri, eşyayı geçici olarak depolama yerleri, süre uzatımlarına ilişkin değişiklikler yapılmıştır.
02.04.2020 tarihinde Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan yazı ile Menşe Şahadetnamesi ve Özel Menşe Şahadetnamesi (FORM-A) Belgelerinin sadece MEDOS sistemi üzerinden düzenlenmesi ve onaylanması uygulamasına 8 Nisan 2020 tarihinden itibaren geçileceği, belirtilen tarih itibariyle belgelerin oda personellerince ıslak olarak imzalanmasına gerek olmadığı belirtilmiştir.
07.04.2020 tarihinde Gümrük Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan yazıda alınan tedbirler nedeniyle taşımaların transit beyanında beyan edilen varış/çıkış gümrük idaresinden farklı bir gümrük idaresi varışlı olarak gerçekleştirilmek zorunda kalındığı durumlar yaşanması nedeniyle, COVID-19 salgının mücbir sebep ve beklenmeyen hal olarak kabul edilmesi gerekmekte olup transit rejimi kapsamında yapılan taşımalarda varış/çıkış gümrük idaresi değişikliklerinde mevzuat gereği uygulanması gereken 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241 inci maddesinde yer alan idari para cezasının ikinci bir talimatımıza kadar uygulanmamasına karar verilmiştir.
Ege Akyüz
Nisan 2020, İstanbul